ปยุต เงากระจ่าง

  ปยุต เงากระจ่าง เกิดวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2472 ที่หมู่บ้านคลองวาฬ ตำบลหว้ากอ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ตั้งแต่วัยเยาว์ เด็กชายปยุตมีความหลงไหล ในตัวการ์ตูนเป็นพิเศษ โดยเฉพาะกับบุคลิกของตัวตลก ในหนังตลุงอย่างไอ้แก้ว ไอ้เปลือย ไอ้เท่ง รวมถึงตัวการ์ตูนแมวเฟลิกซ์ จากหนังการ์ตูนอเมริกันเรื่อง Felix the Cat ของ Pat Sullivan ซึ่งเคยมีโอกาสเข้าไปฉายในประจวบคีรีขันธ์

  แรงบันดาลใจในการสร้างภาพยนตร ์การ์ตูนของปยุต เกิดขึ้นเมื่อเขาได้พบกับ เสน่ห์ คล้ายเคลื่อน จิตรกรชื่อดังคนหนึ่งของเมืองไทย โดยบังเอิญ ในช่วงปลายปี พ.ศ. 2484 การพบกันครั้งนั้น เสน่ห์ได้ชวนเด็กชายปยุต ไปทำภาพยนตร ์การ์ตูนด้วยกันเมื่อเข้ากรุงเทพ

  8 ปีต่อมา ปยุตจึงทำให้ความฝันเป็นจริง เมื่อสามารถสร้างภาพยนตร์การ์ตูนไทยสำเร็จเป็นเรื่องแรก ตั้งชื่อ "เหตุมหัศจรรย์" เป็นภาพยนตร์การ์ตูน ขนาดสั้น ความยาว 12 นาที นำออกฉายเป็น รายการพิเศษสำหรับ สื่อมวลชนและผู้ชมเฉพาะ ที่โรงภาพยนตร ์ศาลาเฉลิมไทย เมื่อ 5 กรกฎาคม พ.ศ. 2498 ซึ่งได้รับการกล่าวขวัญถึง อย่างกว้างขวางตามหน้า หนังสือพิมพ์ สำนักข่าวสารอเมริกัน ได้มองเห็นความสามารถของ ปยุต ซึ่งเวลานั้นปยุต ได้ทำหน้าที่เป็นช่างเขียน ของสำนักข่าวสาร อยู่แล้วโดยได้ให้เงิน 10,000 บาท และส่งปยุต ไปดูงานการ สร้างภาพยนตร์การ์ตูน ที่ญี่ปุ่น

  ปี พ.ศ. 2500 จึง ได้รับการนำออกฉาย สู่สาธารณชน ประกอบในรายการฉาย ภาพยนตร์เรื่อง "ทุรบุรุษทุย" ของ ส. อาสนจินดา ณ โรงภาพยนตร์บรอดเวย์ พระนครต่อมา ปยุตได้สร้างภาพยนตร์การ์ตูน 20 นาที อีก 2 เรื่อง ได้แก่ "หนุมานเผชิญภัย (ครั้งใหม่)" (2500) ของสำนักข่าวสารอเมริกัน และ "เด็กกับหมี" (2503) ขององค์การ สปอ.นอกจากทำงานท ี่สำนักข่าวสารอเมริกัน และ ปยุตยังรับจ้างทำ หนังโฆษณา ให้กับสินค้าต่าง ๆ อีกด้วย ซึ่งผลงานหลายชิ้น ก็ยังคงอยู่ในความทรงจำ ของผู้คนร่วมสมัยเป็นอย่างดี

  ปีพ.ศ. 2511 อ.ปยุต ได้รับเชิญเป็นอาจารย์พิเศษ สอนที่วิทยาลัยเพาะช่าง ในแผนกพาณิชย์ศิลป จนกระทั่งเรือนกรกฎาคม ปีพ.ศ. 2519 ปยุตจึงได้ลาออกจากการเป็น อาจารย์พิเศษที่เพาะช่าง เพื่อทุ่มเทเวลาทั้งหมด ให้กับการทำหนังการ์ตูนขนาดยาว เรื่องแรกของประเทศไทย เรื่อง "สุดสาคร"

  ด้วยข้อจำกัด ทางการเงินทุนและ การสนับสนุนทำให้การสร้าง "สุดสาคร" เป็นไปด้วยความยากลำบาก ซ้ำร้าย ปยุต ยังต้องเสียดวงตาข้างซ้าย จากการตรากตรำตลอดเวลากว่า 2 ปี จนกระทั่ง สุดสาครภาพยนตร์การ์ตูน ขนาดยาวเรื่องแรก ในเดือน เมษายน พ.ศ. 2522

  ปยุตเคยเสนอ โครงการที่สร้างภาพยนตร์การ์ตูนไทย ไปยังที่ต่าง ๆ แต่ก็มักจะ ได้รับการปฏิเสธในเชิงที่ว่า "..ตัวการ์ตูนไม่ต้องกิน ทำไมถึงแพง อย่างนี้จ้างคนเล่นไม่ดีกว่าหรือ..."

  หลังจากเรื่องสุดสาคร ปยุต ก็ไม่ได้ทำหนังการ์ตูนจนกระทั่งปี พ.ศ. 2535 เขาได้รับการว่าจ้าง JOICEP FILM ประเทศญี่ปุ่น ให้สร้างภาพยนตร์ เพื่อการศึกษาสำหรับสตรีเรื่อง "ชัยชนะของสาวน้อย" (My Way ต่อมาในปีพ.ศ. 2541 มูลนิธิหนังไทย ได้มีการเชิดชูเกียรติของ ปยุต โดยตั้งรางวัลภาพยนตร์สั้นยอดเยี่ยมด้านอนิเมชั่นว่า รางวัล ปยุต เงากระจ่าง ซึ่งการจัดประกวดทุกปีใน รางวัลเทศกาลภาพยนตร์สั้นของประเทศไทย

  อ.ปยุต เสียชีวิต เมื่อวันที่ 27 พฤษภาคม พ.ศ.2553 ด้วยวัย 81 ปี....